موضوع: فرهنگ عامه-فولكلور
نويسنده: محمود ثابتنوشته شده در: سه شنبه 15 فروردین1391
نويسنده: محمود ثابتنوشته شده در: سه شنبه 15 فروردین1391
معرفي سوغات شهرها
(1)سوهان قم يا حلواي قمي سابق
سوهان، از بهترین شیرینى هاى محلى ایران است كه به ذائقه تمامى مردم دنیا خوشایند است، مواد اولیه این شیرینى از آرد، جوانه گندم، شكر، روغن، مغز پسته و بادام، هل و زعفران در دو نوع، لقمه اى و گل گرد تهیه مى شود.
سوهان براى اولین بار در قم پخته شده است، از این رو تاریخ پیدایش آن را نیز در قم باید جست وجو كرد. آنطور كه در بین سوهانى هاى قدیمى قم مشهور است، تاریخ سوهان به دوره قاجاریه برمى گردد. نقل مى كنند كه در دوره قاجاریه و به سال۱۲۸۵ شمسى بنا بوده است، صحن بزرگ حضرت معصومه افتتاح شود و براى این منظور پادشاه وقت رئیس ایل قاجار را به قم مى فرستد. كسبه و بازاریان قم نیز به استقبال فرستاده در بار رفته و هر كدام با خود تحفه و هدیه اى نیز مى برند، یكى از آن هدایا، حلواى قمى بوده كه از طرف صنف عطار تقدیم شده بود. رئیس ایل قاجار هنگام بازگشت به تهران به تولیت حرم كه میزبان وى بوده است، مى گوید: « آن حلوا، چون سوهان دل مرا صیقل داد و غذایم را هضم كرد، از این بدهید تا براى اعلیحضرت ببرم. »
بدین ترتیب، حلواى قم كه در آن زمان در عطاری ها پخته مى شد، مورد توجه شاه و درباریان قرار مى گیرد و به « سوهان » شهرت مى یابد. تقاضا براى «سوهان» كه دیگر خوراك شاهان شده بود، افزایش مى یابد و به مرور كارگاه هایى مستقل نیز براى پخت سوهان شكل مى گیرد. اولین كسانى كه در قم سوهان پزى راه مى اندازند، سه تن از شاگردان جوان عطارى به نام، « ملاعلى عطار » بوده اند. از این رو شاید بتوان حسین سوهانى، محمدرضا صفایى و سیدمحمد عارفى را بنیانگذاران صنعت سوهان قم دانست.
از میان این افراد «حاج حسین» به شهرت رسید. سوهانى هاى قم، رمز موفقیت حاج حسین را در استفاده وى ازكره حیوانى در پخت سوهان مى دانند. این كار حاج حسین باعث شد كه سوهان هایش از مرغوبیت ویژه اى برخوردار شود
انواع سوهان و روش تهيه: سوهان به شکل‌ها و انواع مختلفی نظیر: سوهان عسلی، سوهان کنجدی، سوهان بادامی، سوهان گزی، سوهان لقمه، سوهان کره‌ای و غیره تولید و عرضه می‌شود.در شهرستان زرند در استان کرمان هم سوهانی خاص وجود دارد. از عمده مواد اولیه مورد استفاده در پخت و تهیه سوهان می‌توان به آب، آرد سبوس‌دار، جوانه گندم، شکر، روغن، زرده تخم مرغ، هل، زعفران و مغز پسته اشاره کرد. این شیرینی در گذشته بیشتر به شیوه سنتی و با دست تولید می‌شده است. ولی در حال حاضر پخت این شیرینی با کمک دستگاهها و قالب گیرهای مخصوص انجام می‌گیرد.
نكته: از آنجايي كه مزه سوهان قم در هيچ شيريني و شكلات خارجي وجود ندارد، بهترين سوغات براي افراد خارج از كشور -مخصوصا اروپايي ها- مي باشد. چرا كه تجربه دوستان بنده نشان داده است كه از نظر افراد غير ايراني، اين يك مزه منحصر به فرد است كه تا به حال مزه و عطر آن را تجربه نكرده اند.
تصاويري از كارگاه تهيه سوهان قم
No comments:
Post a Comment